Tími Marshallaðstoðarinnar er liðinn.

Margt bendir til að tollastríð gæti skollið á milli Evrópusambandsins og Bandaríkjanna.  Ef ef svo færi gæti ESB farið mun verr út úr því en margur ætlar.

Þetta sést greinilega þegar viðskiptajafnvægi milli ESB og Bandaríkjanna er skoðað.  2024 fluttu Bandaríkin inn 40% meira en þau seldu til ESB, eða 200 milljörðum. Þetta segir ekki alla söguna því 20-30% af innflutningi ESB var gas til orkuframleiðslu og  innflutt framleiðsla frá Bandaríkjunum var hverfandi miðað sambærilegan útfluting ESB til Bandaríkjanna. ESB er nefnilega fyrst og fremst tollabandalag og tollar og alls konar reglugerðarinnflutningshindranir hafa ójafnað leikinn Bandaríkjunum í óhag. Leiðin fyrir bandarísk fyrirtæki að selja sína vöru í ESB felst þannig fyrst og fremst í að flytja verskmiðjuna til ESB.

tradeeuus

 

trade2024

Í tollastríði mundi þetta snúast við og evrópsku fyrirtækin yrðu að flytja framleiðslueiningar til Bandaríkjanna til að vera áfram á þeim markaði. Tollastríð sem mundi stöðva gasinnflutning frá Bandaríkjunum eru heldur ekki að fara gera Evrópubúum  neinn greiða.  Orkukrísan þar mundi bara dýpka.

Leiðin fyrir ESB til að komast hjá slíkum óförum felst þannig ekki í að standa í hótunum, heldur reyna að vinna með bandamönnum sínum og fella niður tolla og aðlaga flókið regluverk til að auðvelda viðskipti með bandaríska vöru svo viðskiptajafnvægi náist.

Frá því eftir seinni heimstyrjöld hafa Bandaríkjamenn einir borið meginþorrann af kostnaði við NATÓ. Ef bandaríkjamenn hefði borgað álíka hlutfall GDP of ESB lönd hefðu útgjöld þeirra verið um 500 milljörðum minni.  Alls eru þetta orðið því 700 milljarða ójafnvægi í útgjöldum.

Eftir seinni heimstyrjöldina studdu Bandaríkjamenn margar vinaþjóðir til að jafna sig eftir stríðið og hjálpa þeim úr fátækt, með svokallaðri Marshall aðstoð. En nú eru 80 ár liðin frá því stríðinu lauk og löngu orðið tímabært að slíkum gjafastuðningi sé hætt.

Íslensk yfirvöld ættu líka að huga að því að lækka innflutningstolla frá Bandaríkjunum.


Þriðja heimsstyrjöldin

Önnur heimsstyrjöldin vannst ekki bara á vígvellinum, heldur fyrst og fremst á verksmiðjugólfinu þegar yfirburði Bandaríkjanna í framleiðslugetu fóru að láta til sín taka. Þetta gleymist stundum í umræðunni.

En nú eru breyttir tímar.  Því þó að Bandaríkjamenn séu í dag kannski með öflugasta her í heimi, hefur valdajafnvægið í framleiðslugetunni umpólast.  Fyrir þrjátíu árum var hægt að fá allt gert í Bandaríkjunum en nú er það liðin tíð því með hnattvæðingunni fluttist megnið af framleiðslunni til Kína og þekkingin og verkvitið fór með.  Jú vissulega hefur hnattvæðingin gjörbreytt lífskjörum bæði í Bandaríkjunum og Kína, en þessi framleiðsluflótti hefur gert Bandaríkin berskjölduð fyrir nýjum ógnum.   Á sama tíma og þetta gerist er svo að eiga sér stað bylting í hernaðartækni og drónatækni að taka algjörlega yfir þ.a. gömlu vopnin eru smám saman að verða úrelt.  Í átökum sem gengju út á að framleiða sem flesta dróna, væru Kínverjar stórveldið en ekki Bandaríkin.

Fjórða iðnbyltingin

Þessi skortur á framleiðslugetu Bandaríkjanna hefur lengi verið Trump  hjartans mál að bæta úr og hann vill endurræsa framleiðsluhagkerfið.  Slíkt er þó borin von nema eitthvað nýtt komi til því hagkerfið myndi ekki þola dýrtíðina sem fylgdi því að öll framleiðsla kæmi heim aftur.

Þetta gæti þó verið að breytast.  Með tækniþróuninni sem Musk hefur staðið framarlega fyrir, gervigreind, eldflaugar, sjálfkeyrandi bíla og róbóta, gætu byrjað að skapast aðstæður fyrir að ræsa fjórðu iðnbyltinguna í Bandaríkjunum.  Gervigreindinni fleygir fram á ofurhraða og áður en langt um líður verður hægt að nýta hana til mun fleiri verka en menn geta ímyndað sér í dag.  Til þess að koma þessu af stað þarf hins vegar stórar fjárfestingar og stöðugt umhverfi sem ýtir undir slíka þróun. Flest sem Trump hefur gert til þessa virðist ýta undir að þetta sé stefnan.

En það eru ekki allir sem myndu hugnast slík þróun.  Stóru tapararnir ef Bandaríkin yrðu sjálfbær yrðu Kínverjar.  Þeir þyrftu að endurskipuleggja sitt viðskiptamódel frá grunni.

Heimurinn er á viðkvæmum stað

Þó Bandaríkin séu á slæmum stað, þá er Evrópusambandið í enn meiri skít. Evrópusambandið hefur ekki bara tapað framleiðslugeiranum sínum í hnattvæðingunni, heldur var orkusjálfstæðinu fórnað á altari gróðarhúsáhrifa-glópanna. Ekki bætur úr skák að til að hafa efni á sóuninni var sparað í varnarmálum.

Þetta þarf að hafa í huga þegar horft er til Úkraínudeilunnar.  Það er mikið áhyggjuefni að Pútin hafi ekki viljað vinna með friðar tillögum Trump, og enn verra væri ef þetta hliðarspor er gert með blessun Kínverja, því þá gætu þeir líka dregist inn í deiluna ef NATÓ jyki stuðning sinn við Úkraínu.

Mun meira gæti því legið undir því að dipómatísk lausn finnist á Úkraínudeilunni en margan órar fyrir.


Hverju öðru var logið að okkur?

Ein undarlegasta lygi covidtímans var lygin um að vírusinn hefði ekki komið af tilraunastofu. Nú eru sífellt fleiri upplýsingar að koma í ljós.

  • Nýlega upplýstist að þýska leyniþjónustan hefði í greiningu sinni 2020 talið 80-90% líkur á að covid vírusinn hefði sloppið af tilraunastofu.
  • Sama átti við um bresku leyniþjónustuna. Hún vissi 2020  (með 95% vissu) að covid hefði komið frá tilraunastofu.
  • CIA viðurkenndi þessi tengsl loks opinberlega í janúar síðastliðnum.

Auðvitað vissu öll yfirvöld af þessu strax 2020. Aðal-kórónuvírus rannsóknarstofa heims var staðsett í Wuhan og var þekkt fyrir að fylgja ekki öryggisreglum. 2019 sótti rannsóknarstofan um rannsóknarstyrk til að gera kórónuvírusa meira smitandi og í vírusnum sjálfum sást að búið var að stökkbreyta furan-hluta broddpróteinsins, til að gera hann meira smitandi. Enginn sambærilegur vírus fannst í náttúrunni og sjúklingur 0, vann á rannsóknarstofunni.  

… þetta gat ekki verið meira augljóst. 

 

En í stað þess að segja satt frá, ákváðu bresk, þýsk og bandarísk yfirvöld að ljúga að öllum að covid hefði ekki komið af tilraunastofu og á samfélagsmiðlum hófst ritskoðunarherferð til að útiloka alla umræðu um tilraunastofuupprunann.  Á facebook, fékk öll slík umræða [logið] “facttékk” og þeir sem ræddu tilraunastofulekann á twitter var hent út af twitter samstundis.

Stóra spurningin sem vaknar er þess:

Ef yfirvöld gengu svona langt til að ljúga til um uppruna veirunnar, hverju öðru ætli þau séu að ljúga að okkur?

…það er til marks um undirlægjuhátt íslenskra yfirvalda að endurtaka erlendar lygar að á nýlegri ráðstefnu Svandísar í tilefni 5 ára afmælis fyrsta covid-smits á Íslandi ákváðu flestir fyrirlesarar að heiðra lygina með að vísa í að covid hefði komið af matarmarkaði (en ekki frá tilraunastofu). Hverju öðru ætli íslensk yfirvöld séu enn að ljúga að almenningi?


Siðferðisafstæðishyggjan

Hér er ein stutt dæmisaga:

Hvað ef íslensku Valkyrjurnar hefðu stað þess að gefa Úkraínu fé fyrir vopn, bara byggt sprengjuna sjálfar, skotið á Rússland og drepið 1200 Rússa. Pútin hefði svo svarað með að jafna Reykjavík við jörðu.

Væri Pútin þá vondur fyrir að virða ekki hlutfallsregluna og drepa bara 1200 eða myndi reiði almennings beinast að frumhlaupi Valkyrjanna?

En tökum dæmisöguna aðeins lengra.  Hvað ef Valkyrjurnar hefðu líka tekið 250 gísla í “varnarskyni” svo ekki yrði á okkur ráðist.  Hvað svo ef í ljós kæmi að Valkyrjurnar væru að svelta gíslana í hel.  Fullorðnir karlmenn væru orðnir léttari en 30 kg þegar þeim væri sleppt. Matarskorti væri ekki um kennt, heldur eingöngu sadisma fangelsisvarðanna.

Myndi einhver verða hissa ef Pútin héldi áfram árásum.

Hvað ef Valkyrjurnar settu í stjórnarskrá að Ísland viðurkenndi ekki tilvistarrétt Rússlands og vildi eyða Rússlandi.  Væru þeir sem töluðu fyrir tilvistarrétt slíks haturs friðarsinnar eða stríðssinnar.

 

Ég held að það myndi ekki finnast sá Íslendingur sem ekki myndi kenna Valkyrjunum um allar ófarirnar.

 

Þessa dæmisaga er tilbúningur, en ef skipt væri út orðunum "Valkyrjur" með "Hamas", "Ísland" með "Gasa" og "Rússland" með "Ísrael" yrði dæmisagan sönn.  

Eini munurinn yrði sá að þá yrði Rússum kennt um allt, en stríðsglöðu valkyrjurnar lofaðar sem frelsishetjur.

 

Það er margt skrýtið í heiminum í dag.


Hvað varð um allan fiskinn?

Líklega er leitandi er að atvinnugreinum sem hafa orðið jafn illa fyrir barðinu af á “meðaltals” útreikningum embættismanna og íslenskur sjávarútvegur. Nýleg tvöföldun veiðigjalds á einu ári byggt á “meðaltals”-afkomu sjávarútvegsfyrirtækja, er dæmi um slíka óstjórn. Af hverju gefa menn sér ekki lengri tíma fyrir hækkunina, svo fyrirtækin hafi svigrúm til að bregðast við. Stökkbreytingar eru aldrei góðar því fólk og fyrirtæki eru ekki meðaltöl. Þeir litlu munu alltaf tapa í slíkum æfingum.

Þetta er ekki í fyrsta sinn sem talnakúnstir hafa leikið sjávarútveginn grátt.

Stærsta slysið var kvótakerfið.

Það er löngu gleymd staðreynd í dag að áður en kvótakerfið kom var meðalafli af þorski við Ísland um 4-500 þúsund tonn. Nú er aflinn helmingi minni.  Treystið sérfræðingunum sögðu þeir þegar kerfið var sett á, og aflinn mun aukast. Hér sést niðurstaðan:

afli

Í stað þess að aukast, minnkaði aflinn um helming.  Hvernig gat það gerst?

 

Hvernig myndi kvótakerfi í Laxveiðiá virka?

Ein leið til að skilja veikleika kvótakerfisins er að velta því upp hvernig nákvæmlega eins kvótakerfi og fiskveiðistjórnun myndi virka í laxveiðá sem rynni frá veiðivatni:

  • Fyrsta breyting eftir að slíkt kvótakerfi yrði tekið upp í ánni væri sú að þeir sem væru með kvóta myndu allir byrja að veiða bara á besta veiðistaðnum.
  • Smám saman myndi veiðieftirlit og stofnstærðarmat bara miða við fjölda fiska á þessum besta veiðistað, sem fljótlega myndi sýna merki ofveið, þ.a. minnka yrði kvótann.  
  • Fiskveiðistjórnunar sérfræðingar færu síðan líka fljótlega að skipta sér af því hvaða fisk mætti veiða, og settu alls konar reglur til að minni og verðminni fiskurinn yrði ekki veiddur. (fyrir laxveiðiána yrði sett sú regla að sleppa yrði öllum minni fisk og aðeins mætti hirða stórlaxana.)  Við þetta minnkaði veiðin enn meira.  
  • Netaveiðinn í vatninu legðist líka mjög fljótt af, því sá sem borgar fyrir dýrt laxveiðleyfi þarf að veiða verðmætasta fiskinn en ekki þann ódýrasta.

Hljómar þetta kunnuglega? 

 

Hvað varð um fiskinn?

Fyrir kvótasetninguna var netaveiði um þriðjungur alls afla, og veiði mun dreifðari.  Nú eru allir bátar stærri og öflugri, og veiða helst á bestu stöðunum.

Stóra spurningin sem Íslendingar þurfa að fara að spyrja sig er þessi.  Hvað varð um allan fiskinn? 

Fór fiskurinn burtu eða vorum það við sem fórum burtu?

Hvað ætli mætti veiða mikið meira ef veitt væri á öllum veiðisvæðum?


Stærsta heilsufarsvá þjóðarinnar

Mætti í viðtal til Þjóðólfs og við ræddum um þá alvarlegu stöðu sem komin er upp í heilbrigðiskerfinu í kjölfar covidtímans vegna afneitunar yfirvalda á vandanum og stöðu þeirra tugþúsunda sem enn eru að glíma við eftirköst sprautanna.

 

mynd_vidtal

 

hér er linkur á umfjöllun Þjóðólfs og viðtalið og hér er linkur á viðtalið sjálft.


Herlaus þjóð með herskyldu!

Þá er kötturinn laus úr sekknum. Það er herskylda á Íslandi! Þetta kom fram í silfrinu í gær með tilvísun í að heimildir séu gefnar eru í lögum um almannavarnir.  

Hvað segja lögin:

Í lögunum sem meðal annars taka sérstaklega til hernaðaraðgerða er kveðið á um að eftir að hættustigi er lýst yfir og hættustund vari þá gildi eftirfarandi:

Það er borgaraleg skylda allra á aldrinum 18-65 ára starfa launalaust fyrir almannavarnir og fylgja fyrirmælum lögreglustjóra.  Enn fremur segir að hægt sé að skylda menn í þjálfun [herþjálfun] og það sé skylda að taka þátt og óheimilt að hætta án leyfis. Enn fremur mega slíkir starfsmenn [herkvaddir] ekki yfirgefa lögsagnarumdæmi viðkomandi lögreglustjóra. Um aðrar valdheimildir á segir m.a. að ríkisstjórnin megi taka allar nauðsynjar eignarnámi.

… og hvenær ætli yfirvöld hafi slíkt vald?  Svar: Meira eða minna alltaf síðustu árin vegna Covid og Grindavíkurelda.  Það ríkti meira að segja “hættustund” í Vestmannaeyjum í tæpt hálft ár vegna skemmdrar vatnslagnar.

Þetta er geggjun.  Án umræðu hefur hið friðsama herlausa Ísland sett í lög dulda herskyldu til viðbótar við þá nýju iðju ráðamanna að veita fé til erlendra ríkja til vopnakaupa.

 

Hér eru helstu klausurnar úr lögum um almannavarnir:

… tilvísun í hernaðaraðgerðir: 

“1. gr. Markmið almannavarna.

 Lög þessi taka til samhæfðra almannavarnaviðbragða til þess að takast á við afleiðingar neyðarástands sem kann að ógna lífi og heilsu almennings, umhverfi og/eða eignum.

Markmið almannavarna er að undirbúa, skipuleggja og framkvæma ráðstafanir sem miða að því að koma í veg fyrir og takmarka, eftir því sem unnt er, að almenningur verði fyrir líkams- eða heilsutjóni, eða umhverfi eða eignir verði fyrir tjóni, af völdum náttúruhamfara eða af mannavöldum, farsótta eða hernaðaraðgerða eða af öðrum ástæðum og veita líkn í nauð og aðstoð vegna tjóns sem hugsanlega kann að verða eða hefur orðið”

… launalaus herskylda 18-65 ára

"19. gr. Almenn borgaraleg skylda.

Það er borgaraleg skylda þeirra sem eru á aldrinum 18–65 ára að gegna á hættustundu, án endurgjalds, starfi í þágu almannavarna í umdæmi þar sem þeir dveljast samkvæmt fyrirmælum er lögreglustjóri gefur, að fengnum tillögum almannavarnanefndar eða ríkislögreglustjóra. Ákvörðun lögreglustjóra má skjóta til [ráðherra]. 1) [Þessari heimild skal þó ekki beitt nema brýna nauðsyn beri til og önnur vægari úrræði dugi ekki.] 2)

…skylda til heræfinga og ferðabann

“21. gr. Skylda til að taka þátt í námskeiðum og æfingum.

Ríkislögreglustjóri boðar þá sem kvaddir hafa verið til starfa í þágu almannavarna skv. 19. gr. til námskeiða og æfinga. Ber öllum viðkomandi að fara að þeim fyrirmælum og öðrum starfsreglum. Óheimilt er að hverfa úr starfi án leyfis.

 Á hættustundu má starfsmaður ekki fara úr lögsagnarumdæmi án samþykkis lögreglustjóra eða þess er hann tilnefnir.”

…réttur yfirvalda til eignarnáms

“27. gr. Um fyrirmæli um sölu og dreifingu nauðsynja.

 Ríkisstjórninni er heimilt, ef almannaheill krefur vegna hættu á náttúruhamförum, farsóttum, hernaðaraðgerðum, hryðjuverkum eða annarrar hættu, að gefa út fyrirmæli um sölu og dreifingu nauðsynja sem til eru í landinu eða taka eignarnámi matvæli, eldsneyti, varahluti, lyf og aðrar nauðsynjar sem hætta er á að gangi fljótt til þurrðar.”


Harakiri Demókrataflokksins

Í nýlegri könnun leit aðeins 29% fólks demokrataflokkinn jákvæðum augum. Flokkurinn hefur aldrei áður verið svo óvinsæll.  Hvað skyldi valda?

 

Hér er ein möguleg skýring:  Síðustu áratugi hafa demókratar hvatt alla fylgjendur sína (og aðra) til að kaupa sér rafbíl til að fá fyrirgefningu umhverfissyndanna. Margir demókratar fylgdu kallinu og Tesla varð stærsti rafbílaframleiðandi í heimi.

 

Nú hafa demókratar breytt um stefnu og hvetja skemmdarvarga til að brenna allar Teslur sem þeir koma höndum á.  (og nú eru skemmdarverk á Teslum líka orðin tíska á Íslandi)

 

Hver hefði getað séð fyrir að þetta myndi ekki vekja lukku.

 

Aðrir einstakir slagarar:

Mótmæla hagræðingu í ríkisrekstri.

Mótmæla að karlar megi ekki berja konur í kvennaíþróttum.

Mótmæla brottvísun glæpaklíka sem hafa smyglað sér inn í landið.


Er long covid kannski long vax? seinni hluti

Í fyrri hluta þessa pistils renndi ég yfir nokkur athyglisverð atriði tengd long covid. Helstu punktar voru: 

  • Rannsóknir 2020 bentu til að “long covid” rynni af fólki svipað og “long flu”.  Þetta breytist eftir að byrjað var að bólusetja.
  • Covid gat valdið long covid, tilraunameðferð á spítala gat valdið long covid og bóluefnin sjálf gátu valdið long covid. Eins geta bóluefni mögulega valdið long covid eftir covid smit.
  • Margar long covid rannsóknir eru ónákvæmar vegna óljósrar skilgreininga á sjúkdómnum, smiti og bólusetningu og mikilla stökkbreytinga covidvírusins sem gerði bóluefnin gagnslaus.

Nú langar mig að byrja að stikla aðeins á tveimur áhugaverðum rannsóknum.  Önnur rannsóknin dregur dáldið fram eðli long covid.  Í rannsókninni var fylgst með long covid einkennum meðal ungmenna 11-17 ára yfir árstímabil (ca. 2021). Rúmur helmingurinn hafði mælst PCR jákvæður af covid þegar könnunin hófst en tæpur helmingur var smitlaus allt tímabilið. (Gerð var könnun eftir 0 mánuði, 6 mánuði, 12 mánuði eftir þátttöku/smit) Tvær sláandi niðurstöður fengust (sjá mynd).  Annars vegar kom í ljós að stór hluti long covid einkenna rann af ungmennunum sem fyrst tilkynntu þau, sem sýnir hvernig long covid líkist að þessu leyti long flu. Hin athyglisverða uppgötvunina var að ungmennin sem smituðust aldrei fóru að finna álíka algengt til  long covid einkenna eins og smituðu ungmennin þegar leið á könnunina.  Eitthvað annað en covidsmit var því að valda long covid einkennum.  Þessi aldurshópur er hraustur og eitthvað meiriháttar hefur því gerst. Hvaða óvenjulegi atburður varð sumarið 2021 sem gæti hafað haft slík áhrif.  

SVAR:  bólusetning barna!

rannsokn

Enn sterkari tengsl milli bóluefna og long covid má svo finna á Íslandi.  Stór hluti sprautskaðaðra eru í þessum long covid hóp (sem yfirvöld skilgreina).  Einkennin byrjuðu að koma fram meðan sprautuherferðin gekk yfir.  Smitbylgjan 2021 byrjaði hins vegar ekki fyrr en í júlí, þegar búið var að sprauta alla fullorðna í fyrsta sinn.  Þetta fólk fór því að finna fyrir long covid áður en það fékk covid. Þetta er hreint geggjuð staðreynd sem íslensk yfirvöld hafa hunsað. 

Hin rannsóknin sem mig langaði að minnast á er rannsókn frá Yale.  Þessi rannsókn er jafnvel enn áhugaverðari því í hún staðfestir tengsl long vax/long covid einkenna við covid bóluefnin með að finna broddprótein blóði long vax sjúklinga.  (Sjá einnig íslenska samantekt hér). Orsakasamhengið er komið. Líkami þessa fólks er enn að framleiða broddprótein sem eru að skaða þau.

Meðvirkninni verður að ljúka

Þegar sprautuherferðin hófst ábyrgðust yfirvöld sprauturnar.  Þau lofuðu að sprautan væri örugg og hættulaus. Þau lofuðu að öll eiturvirkni hyrfu úr líkamanum strax eftir sprautu og reyndu jafnvel að telja fólki trú um að sprautan færi ekki einu sinni í blóðrásina þar sem fólk væri sprautað í vöðva. Allt þetta hefur reynst vera lygi. Í dag hefur  broddprótein mælst í bólusettum eftir meira en 700 daga frá bólusetningu, sem þýðir í raun að þau eru aldrei að fara (hjálparlaust).

Um allan heim tóku ríkisstjórnir hins vestræna heims þátt í þessum lygum bara til að selja sprauturnar. Þau lofuðu galdralausn allt átti að laga og gat réttlætt allar fórnir sóttvarnaraðgerða.  Þessi galdralausn varð því að virka sama hvað á bjátaði.  Fyrir vikið var risaafsláttur gefinn á örygginu sem engin innistæða var fyrir.

Allan skaða sem kom af sprautunum varð því að þagga niður. Enginn mátti rannsaka það augljósa, nema hann fjármagnaði sína rannsókn alveg sjálfur. Það að long covid/long vax sjúklinar hafi verið hunsaðir svo lengi er bara ein birtingarmynd af þessar geðveiki.

En þessi heimur er nú að breytast. Valdamesti embættismaður í bandaríska heilbrigðiskerfinu á covidtímanum þurfti að fá fyrirfram uppgjöf saka af Biden til að verja hann gegn sínum eigin embættisverkum. Þessi maður var fyrirmynd (beint og óbeint) fyrir íslensku sóttvarnaraðgerðunum. Nýir aðilar eru komnir við stjórnvölin í Bandaríkjunum sem ætla að skoða þessi mál í tætlur. Það er til marks um breytta tíma að Yale-stúdían sem ég minntist á hér að framan var m.a. fjármögnuð af góðgerðarsjóði Mark Zuckenberger.  

Íslenska meðvirknin

Eftir að íslensk yfirvöld höfðu hunsað vanda sprautuskaðaðra í 3 ár var í fyrra loks ákveðið að stofna long covid heilbrigðisstofnun á Akureyri. Enn fremur hefur loks verið viðurkennt að um 3-4000 einstaklingar þjáist af þessum sjúkdómi.

En á sama tíma harðneita þau beiðnum um að skima eftir broddpróteinum í sjúklingum, þrátt fyrir að fyrir löngu hafi verið búið að sýna fram á að margir eru enn að framleiða þetta eitur í líkama sínum mörgum árum eftir sprautu og þrátt fyrir að í dag hafi tekist að sýna fram á orsakasamhengi í nýlegri rannsókn.  

Enn fremur harðneita heilbrigðisyfirvöld að skoða nokkur tengsl milli sprautusögu long covid sjúklinga og sjúkdómsins.  Hvað eru þeir hræddir við að finna?  Það gæti þó aldrei verið að þeir óttist að finna ekki einn einnast long covid sjúkling sem ekki hefur verið sprautaður?  Flestir íslendingar voru búnir að fá fyrsta covidsmit fyrir þremur árum síðan, þ.a. öll skammvinnari einkenni ættu að vera þegar runnin af þeim. Er long covid kannski ekki til.  Er þetta kannski bara allt long vax.  Var Akureyrarklíníkin kannski stofnuð um sjúkdóm sem ekki er lengur til?  Hvernig ætla þau að meðhöndla sjúklinga ef það á að halda áfram að afneita tilvist long vax og tilvist sprautuskaðaðra?

Hversu lengi getur lygin haldið áfram?

 

Er ekki páfagaukurinn löngu dauður.  

…gef John Cleese orðið:

 

“Þessi páfagaukurinn er farinn.  Hann er ekki lengur til.  Hann er útrunninn og búinn að hitta skapara sinn.  Hann er stirðnaður, líflaus og megi hann hvíla í friði.  Ef þú hefði ekki neglt hann fastan á stöngina í búrinu, væri hann fyrir löngu kominn undir græna torfu. Öll efnaskiptin eru hætt. Hann er allur.  Hann hefur kvatt þennan líkama, dregið fyrir gardínurnar og er gengin í ósýnilega kórinn.  Þetta er fyrrverandi páfagaukur. “


Er long covid kannski long vax? - fyrri hluti

Það er margt óljóst í kringum long covid, sem skilgreint hefur verið sem aukaverkanir sem eru lengur en 3 mánuði eftir smit.  Mig langar að henda nokkrum vangaveltum um þennan alvarlega sjúkdóm.

Long-covid orsakavaldarnir

Margar ástæður geta legið að baki að vera lengi að jafna sig eftir covid. Broddprótein covidvírusins er t.d. sérlega hættulegt.  Það er blóðtappamyndandi og stíflar háræðar og hefur alls konar önnur óæskileg áhrif.  Tap á lyktarskyni og síþeyta eftir smit voru þannig þekkt eftirköst áður en bóluefnin komu til.  Því veikara sem fólk varð þeim mun lengur getur það tekið að jafna sig. 

Spítalavistin og tilraunameðferðin sem beið sjúklinga þar var heldur ekki endilega að hjálpa.  Notkun öndunarvéla gegn lungnabólgu beinlínis skaðar lungunum og tilraunalyfið remdesivir leggst á lifur. Hvort um sig var lífshættulegt, en þeir sem lifðu af gátu þurft að glíma við margra mánaða endurhæfingu.

Covid-bólusetningin sýndi sig líka að búa til alls konar svipuðu langtímaeinkenni og meira til, enda notuðu þau öll covid broddpróteinin, auk annarra tilraunaefna.

Öllum þessum aukaverkunum ægir svo saman: Sumar hverfa en aðrar eru komnar til að vera.

Athyglisvert var að í fyrstu rannsóknum sem gerðar voru á long covid árið 2020, áður en byrjað var að bólusetja fólk virtust niðurstöður benda til þess að lítill munur væri á eðli long covid og long flu að því marki að bæði virtust smám saman fjara út.  Eftir að bólusetningar hófust er þó eins og ákveðin eðlisbreyting hafi orðið, og ljóst að einkennin eru sum komin til að vera og fara versnandi.

Í mikið af þeim rannsóknum sem gerðar voru samhliða bólusetninga-herferðinni virtist sem bólusetningin drægi úr long-covid. Stórt vandamál er þó við allan samanburð á þessum tíma þar sem sjúkustu einstaklingarnir (og líklegastir til að smitast illa) slepptu bólusetningu.  Þessu til viðbótar fóru yfirvöld víða að miða við svokallað 14 daga reglu, sem skilgreinir bólusetta sem óbólusetta í 14 daga eftir sprautu. Slíkar tölfræði brellur búa auðveldlega til falsniðurstöðu og getu búið til gervi-80% vernd bólusettum í hag. Þetta gerir þetta tímabil enn óheppilegra til samanburðar.  En ef við gefum okkur að bóluefni hafi búið til einhverja vernd gegn alvarleika covid í upphafi, þá má alveg vera að ákveðin vernd hafi verið gegn long covid í upphafi fyrir suma bólusetta meira en 14 dögum eftir bólusetningu, allavega hvað skammtíma einkenni varðar.

Þetta á þó ekki við eftir að omicron afbrigðið kom, því á þeim tíma voru bólusettir að smitast tvöfalt tíðara en óbólusettir.  Verndin var orðin neikvæð.  Ákveðin merki voru komin á þessum tíma að fram væru komin mótefna-mögnun á sjúkdómnum (Antibody Dependent Enhancement) Þetta var vel þekkt einkenni coronu-vírus bóluefna fyrir covid sem margir bjuggust við að sjá og verður sérstaklega líklegt eftir að vírusinn byrjar stökkbreyta sér.

Önnur óheppileg aukaverkun bóluefna er að þau geta magnað upp ónæmisviðbrögð gegn smiti og gert ofsafengnari en ella sem fyrir vikið getur orsakað að long covid vegna bóluefna byrji við smit.  Þannig hef ég nokkrum sinnum heyrt frá fólki sem hefur skaðast eftir sprautuna að einkennin versta verulega við endurtekin covidsmit.

Að lokum

Að framantöldu sést að það er gríðarlegt flækjustig að meta hvað veldur long-covid og afar vafasamt að horfa aðeins til rannsókna sem gerðar voru við upphaf fjöldabólusetninganna.

Afstaða íslenskra heilbrigðisyfirvalda á útiloka tengsl bóluefnaskaða við long covid er verulega vanhugsuð.

… held áfram að fjalla um þetta betur í næsta bloggi.


Næsta síða »

Um bloggið

Jóhannes Loftsson

Höfundur

Jóhannes Loftsson
Jóhannes Loftsson

Höfundur er verkfræðingur, frumkvöðull, formaður Frjálshyggjufélagsins og Ábyrgrar Framtíðar

Apríl 2025
S M Þ M F F L
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      

Nýjustu myndir

  • trade2024
  • tradeeuus
  • afli
  • mynd_vidtal
  • rannsokn

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (2.4.): 40
  • Sl. sólarhring: 659
  • Sl. viku: 3876
  • Frá upphafi: 32990

Annað

  • Innlit í dag: 35
  • Innlit sl. viku: 3603
  • Gestir í dag: 35
  • IP-tölur í dag: 35

Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband